Aan de leden van de raad
van de gemeente
E r m e l o
 

 

 

 

 

 

Datum: 27 september 2016
 

 

Onderwerp: Programmabegroting 2017-2020
 

 

Geachte leden,
 

Hierbij bieden wij u ter bespreking én vaststelling de Programmabegroting 2017-2020 aan.
 

In deze Programmabegroting 2017-2020 formuleren wij het voorgenomen beleid voor de komende jaren (en
met name voor het begrotingsjaar 2017) en verwoorden wij het financiële perspectief van Ermelo voor de
komende jaren. De begroting is opgebouwd conform de (vernieuwde) wettelijke en gemeentelijke regelgeving, met
inachtneming van de eisen die de provincie Gelderland aan de begroting stelt.
 

Met de vaststelling van de Programmabegroting 2017-2020 door de raad wordt bepaald welk beleid Ermelo in 2017
gaat voeren en stelt de raad de bijbehorende budgetten en kredieten beschikbaar. De raad geeft hiermee het college
van b&w de opdracht om de uitvoering in 2017 ter hand te nemen.
 

Collegeprogramma 2014-2018
Na de raadsverkiezingen in maart 2014 is het Coalitieakkoord 2014-2018 "Vertrouwen geven, verantwoordelijkheid
nemen" vervaardigd en in mei 2014 aan de raad gepresenteerd. Nadien is, gebaseerd op dit coalitieakkoord, het
Collegeprogramma 2014-2018 vervaardigd en op 23 september 2014 door ons vastgesteld.
 

Zoals wij in het Collegeprogramma 2014-2018 schreven is het een dynamisch, niet uitputtend document.
Het bevat speerpunten waar wij ons in deze raadsperiode volop voor willen inzetten. Uiteraard blijven wij
ook aandacht houden voor andere belangrijke "going concern-taken", reeds lopende projecten en nieuwe
ontwikkelingen. Actualisatie is mogelijk. Zo is in deze Programmabegroting 2017-2020 een tweetal nieuwe
speerpunten opgenomen, te weten het speerpunt Maatschappelijke Zorg en het speerpunt Inclusieve Samenleving.
Daarnaast naderen een aantal speerpunten de realisatie, bijvoorbeeld de speerpunten Welstand, Beter Ermelo:
Centrum en Begraafplaatsen.

 

Bij het oppakken van projecten en het uitvoeren van de programma's is de visie van het coalitieakkoord over de
veranderende rol van de overheid en de samenleving leidend. Wij willen een solide en open samenwerkingspartner
zijn in onze relatie met burgers, bedrijven en instellingen. Daarbij is ons voornaamste doel om de transformatie, van
verzorgingsstaat naar een samenleving waarin iedereen meedoet, verantwoord vorm te gaan geven.
 

Dit kunnen wij niet alleen voor elkaar krijgen. Graag willen wij deze uitdaging samen met de raad aangaan, daarbij
ondersteund door onze ambtelijke organisatie.
 

In de Kadernota 2017 verwezen wij al naar het Coalitieakkoord 2014-2018 "Vertrouwen geven, verantwoordelijkheid
nemen". De drie coalitiepartijen schreven onder het kopje "DOEN!":
 

"De afgelopen jaren werd veel nieuw beleid (onder andere accommodatiebeleid, gemeentelijk verkeers- en
vervoersplan, centrumontwikkeling, klimaatuitvoeringsbeleid en ouderenhuisvesting) in gang gezet. De drie partijen
ChristenUnie, Progressief Ermelo en CDA Ermelo willen de komende vier jaar, 2014-2018, vooral de nadruk leggen
op concrete uitvoering van wat al in gang werd gezet. Er is veel te doen!".
 

en
 

"Op daadkrachtige wijze zullen we de komende jaren de nadruk leggen op uitvoering van eerder vastgesteld beleid
en de nieuwe taken voor de gemeente. Dat zal zorgvuldig moeten gebeuren en nieuwe oplossingen zullen nodig
zijn om onze doelen te realiseren. We moeten het immers met minder geld doen".
 

Het college werkt hier met kracht aan. In de afgelopen jaren zijn veel zaken verder uitgewerkt en voorbereid. In de
komende periode staat de daadwerkelijke uitvoering gepland. De resultaten zijn duidelijk zichtbaar.
Wij denken dan, zonder compleet te willen zijn, aan de centrumontwikkeling (met een Stationsstraat waar wij trots
op kunnen zijn), de woningbouw Groevenbeek Noord, het Sociaal Domein met daarin de vormgeving en omvorming
van de Wmo, organisatie van de Jeugdwet en het traject re-integratie, het sportpark FC Horst, vitale vakantieparken,
het Zuiveringskring Afvalwaterketen Plan (ZAP), het GVVP, het economisch plan, duurzaamheid en Meerinzicht.
Maar ook de voorbereiding van onderwerpen als de Westflank en inmiddels de aanleg van het vrijliggende fietspad
Westflank, het sportcentrum Calluna, Het Tonselse Veld, Kerkdennen, het Huis van Bestuur en Cultuur en de
onderwijshuisvesting is opgestart. Ook de realisatie binnen de huidige begroting heeft de volle aandacht. Dit geldt
tevens voor het behouden van de gezonde financiële positie van Ermelo en het vormgeven van het toekomstig
strategisch financieel beleid.
Het begrotingsjaar 2017 is het laatste volledige jaar van deze raad en dit college. Een belangrijk jaar in de
realisatie van het Coalitieakkoord 2014-2018. Het begrotingsjaar zal in het teken staan van de realisatie van het
voorgenomen beleid. Het voorgenomen beleid en de concrete uitvoeringsacties zijn verwoord bij de speerpunten.

 

Er is al veel bereikt in deze raadsperiode. Maar dat betekent niet dat wij op onze lauweren kunnen rusten. Ook in
2017 gaan wij met groot enthousiasme onverminderd door met de realisatie van het Collegeprogramma 2014-2018.
Wij streven naar volledige realisatie en/of door middel van besluitvorming het in de steigers zetten van onderdelen.
Deze Programmabegroting 2017-2020 staat dan ook bol van de ambitities. Dat blijkt wel uit het hoge
investeringsbedrag dat is opgenomen. In de periode 2016 tot en met 2020 (peildatum 1 juli 2016) hebben wij voor
in totaal € 40,5 mln. aan investeringen bestaand beleid opgenomen. Dat is niet niks.
 

Deze Programmabegroting 2017-2020 is opgesteld op basis van bestaand beleid. Dit betekent dat de begroting
is opgebouwd op basis van inmiddels genomen besluiten. Nieuw beleid c.q. intensivering van bestaand beleid is
niet opgenomen. Dit nieuwe beleid en intensiveringen verwoorden wij in de Notitie Strategisch financieel beleid
gemeente Ermelo, die eind 2016 / begin 2017 aan de raad zal worden aangeboden. Afhankelijk van besluitvorming
hierover leidt dit tot een aanpassing van de begroting.

 

Budgettaire uitkomst Programmabegroting 2017-2020
Basis voor deze programmabegroting is de Programmabegroting 2016-2019 (inclusief de 1e Bestuursrapportage
2015). Dit is aangevuld met de 2e en 3e Bestuursrapportage 2015, de 1e tot en met de 4e Bestuursrapportage
2016, de kaders uit de Kadernota 2017, de meicirculaire 2016, de gevolgen van de BBV-vernieuwing, de tot en met
begin juli 2016 genomen besluiten met budgettaire gevolgen en enkele overige zaken. Ook de onderwerpen in de
pijplijn, zoals genoemd op bladzijde 43 van de Kadernota 2017, zijn verwerkt. Hiermee ontstaat een nieuw actueel
financieel beeld. Dit ziet er gunstiger uit dan in de Kadernota 2017 werd verwacht.

In 2016 is de financiële wetgeving gewijzigd. Het Besluit Begroting en Verantwoording is aangepast. Het merendeel
van de aanpassingen is van kracht met ingang van de Begroting 2017. Wij hebben hiermee rekening gehouden. Het
leidt zowel tot budgettaire wijzigingen als tot aanpassing van dit begrotingsboekwerk. In hoofdstuk 1.2. (bladzijde
16) vindt u een nadere toelichting op deze wetswijziging.
 

Dit leidt tot de volgende budgettaire uitkomst:

 

Wij zijn tevreden met deze budgettaire uitkomst. De uitkomsten zijn ten opzichte van de Kadernota 2017 verder
verbeterd. Dat was ook ons streven.
 

De Begroting 2017 is structureel en reëel budgettair sluitend. Dit betekent dat alle structurele lasten 2017 zijn
gedekt door structurele inkomsten 2017. Daarnaast zijn de ramingen realistisch.
Ook de begrotingsjaren 2018 tot en met 2020 zijn structureel en reëel sluitend, waarbij het jaar 2020 een
bescheiden voordeel oplevert ter grootte van € 16.000,00.
Eerst in het doorkijkjaar 2021 ontstaat er weer een begrotingstekort van € 327.000,00. Op een totale omzet van
ongeveer € 67 mln. is dit 0,5%.
 

Met dit positieve financiële perspectief voldoen wij aan de wens van de raad om weer te komen tot een sluitende
meerjarenbegroting.
 

Wel willen wij duidelijk stellen dat deze budgettaire uitkomst op basis van bestaand beleid een momentopname is.
Het is de stand per juli 2016. De budgettaire positie van onze gemeente is doorlopend aan wijzigingen onderhevig.
Ook zit er in deze Programmabegroting 2017-2020 nog een aantal grote structurele risico's en onzekerheden, die
nog roet in het eten kunnen gooien. Dit zijn:

• De realisatie van de taakstellingen (€ 292.000,00) uit de eerdere vier eigen ombuigings- en bezuinigingstrajecten (zie bladzijde 144 en 148).
• De realisatie van de taakstellingen (€ 2.619.000,00) als gevolg van rijksbeleid (Sociaal Domein en Huishoudelijke hulp) (zie bladzijde 144).
• De realisatie van de taakstellingen (€ 416.000,00) uit het Ombuigingstraject "Op de plank" (zie bladzijde 144).
• Het Rijk blijft onze grootste inkomstenleverancier. Van onze totale inkomsten komt ongeveer 65% bij het Rijk vandaan. Daarmee blijven wij financieel sterk afhankelijk van het Rijk. De laatste jaren hebben ons geleerd, dat de beelden die uit de diverse rijkscirculaires oprijzen, zeer variabel zijn. Het lijken soms sterk wisselende“dagkoersen"
• Het Kabinet werkt aan de verruiming van het gemeentelijk belastinggebied. Macro gezien moet dit budgettair neutraal verlopen. Of dit voor de individuele gemeenten ook budgettair neutraal verloopt, zal nog moeten blijken. Mede gezien de koppeling die is gelegd met het verdwijnen van de precariobelasting op nutsnetwerken over tien jaar. Overigens is de algemene verwachting dat dit onderwerp over de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 heen getild wordt.
• De proefprocedure OZB recreatiewoningen, waarvan het financiële effect nog niet te becijferen is (zie de paragraaf Lokale heffingen).
• De Programmabegroting 2017-2020 is gebaseerd op bestaand beleid. Dit betekent dat geen rekening is gehouden met mogelijke nieuwe investerings-en budgetverwachtingen. Wij noemen bijvoorbeeld de extra kredieten voor nieuwbouw sportcentrum Calluna en Het Huis van Bestuur en Cultuur. Het gaat dan om vele miljoenen. Het ambitieniveau van Ermelo is hoog. Het aanvullende nieuwe beleid zal de raad door middel van een afzonderlijk stuk (Notitie Strategisch financieel beleid gemeente Ermelo) worden aangeboden.

 

Ondanks de bovengenoemde risico's en onzekerheden zijn wij van mening dat er met deze Programmabegroting
2017-2020, los van nieuw beleid ambities, weer een stevig financieel fundament is gelegd. Ermelo is en blijft een
financieel gezonde gemeente.

Dat het financiële perspectief op dit moment positiever is dan wij eerder hebben becijferd, is in belangrijke mate
te danken aan het fundament dat hiervoor in de achterliggende jaren is gelegd door een voortdurend sober en
degelijk financieel beleid in algemene zin én door al eerder ingeboekte ingrijpende maatregelen. Ook dit college
heeft daar aan bijgedragen. Zo is in 2014 besloten tot een structurele bezuiniging van € 2,5 mln, gebaseerd op het
coalitieakkoord / collegeprogramma. En is er een bedrag van € 1 mln aan ombuigingen uit het traject "Op de plank"
opgenomen. Daarnaast is besloten dat ten aanzien van de transities de ontvangen rijksgelden leidend zijn en is voor
de jaren 2015 en 2016 een buffer opgenomen in de Algemene reserve (weerstandscapaciteit). De effectuering van
alle ombuigingen en bezuinigingen zal ook de komende jaren nog een groot beroep blijven doen op de spankracht
van de gemeente en de Ermelose samenleving.

Daarnaast dwingt het brede scala aan onderling soms concurrerende politiek-bestuurlijke ambities van raad en
college ons om voortdurend te blijven zoeken naar extra bestedingsruimte voor nieuw beleid en investeringen.

Voor een nadere toelichting op de budgettaire uitkomst verwijzen wij naar hoofdstuk 3 (vanaf bladzijde 138).

 

Budgetrecht van de raad
De raad heeft het budgetrecht. Dit houdt in dat de raad de exploitatiebudgetten, de investeringskredieten en de
reserves/voorzieningen autoriseert, zeg maar beschikbaar stelt aan het college, waarna wij de uitvoering ter hand
nemen. Met betrekking tot de exploitatie autoriseert u de budgetten op programmaniveau. Een uitzondering hierop
is gemaakt voor het product 629 Grondexploitatie. Dit wordt afzonderlijk door de raad geautoriseerd.
Ermelo kent 4 programma's. De exploitatieomzet over 2017 bedraagt in totaliteit ongeveer € 73 mln.

 

Op basis van de programma-indeling zien de exploitatiebudgetten per programma er als volgt uit:

 

 

Met de vaststelling van deze Programmabegroting 2017-2020 autoriseert (= beschikbaar stellen in de begroting én
vrijgeven) u deze exploitatiebudgetten. Dit met uitzondering van de budgetten voor het programma Duurzaamheid.
Deze budgetten zijn wel beschikbaar gesteld, maar deels nog niet vrijgegeven door de raad (conform het
raadsbesluit van 30 juni 2016).

 

Investeringen
Ermelo is en blijft een ambitieuze gemeente. Dat gaat ook zeker op voor de komende jaren. Wij zijn voornemens om
stevig te blijven investeren in voorzieningen in onze gemeente. Uit het huidige investeringsplan 2016-2026 blijkt
dat wij in de jaren 2016 tot en met 2026 voor een totaalbedrag van € 47,0 mln. aan investeringskredieten hebben
opgenomen (zie alinea 3.1.6.13 Investeringsplan). Beperken wij ons tot de periode 2016-2020 dan staat er voor
€ 40,5 mln. aan investeringen in de begroting (= bestaand beleid) opgenomen (zie onderstaande tabel). Dat is een
groot bedrag. De realisatie zal veel energie en daadkracht vergen. Het zwaartepunt ligt daarbij in de jaren 2016,
2017 en 2018.
 

De investeringsbedragen in de jaren 2016-2020 per programma zijn (peildatum 1 juli 2016)

 

 

De Wet HoudbareOverheidsFinanciën (Wet HOF) bevat strenge regels om te zorgen dat het Nederlandse
begrotingstekort beperkt blijft tot 3%. Ook gemeenten moeten hieraan mee doen.
Ermelo heeft op basis van deze begroting over 2017 een EMU-tekort. Wij accepteren dat. Vanaf 2018 heeft Ermelo
weer een EMU-overschot.

In hoofdstuk 3.1.6.13. (bladzijde 169 en 170) vindt u meer informatie over het investeringsplan. In hoofdstuk
3.1.6.4. (bladzijde 162) vindt u de berekening van de EMU-begroting.

Met de vaststelling van deze Programmabegroting 2017-2020 autoriseert de raad alle opgenomen investeringen.
Autoriseren betekent beschikbaar stellen aan het college van b&w én vrijgeven van het investeringskrediet. Bij
eerdere besluitvorming heeft de raad met betrekking tot een aantal investeringskredieten bepaald dat deze
kredieten wel in de begroting beschikbaar worden gesteld, maar nog niet zijn vrijgegeven. Dit betreft onder andere
een aantal kredieten GVVP, de nieuwbouw sporthal Calluna, de renovatie zwembad Calluna en het Huis van Bestuur
en Cultuur. Bij de desbetreffende programma's is exact aangegeven welke kredieten dit betreft.

 

Lastendruk
Ermelo is al jaren terughoudend met het laten stijgen van de lastendruk voor de burgers en ondernemers.
In de raad is dat ook herhaaldelijk uitgesproken. Ook bij ons college heeft dit aandacht. Bij de vervaardiging
van deze Programmabegroting 2017-2020 is opnieuw dit uitgangspunt gehanteerd. Daarnaast vinden wij het
belangrijk dat de lokale lastendruk in verhouding staat tot omvang en kwaliteit van de openbare voorzieningen.
In het Coalitieakkoord 2014-2018 staat: "De coalitie zoekt dat in ombuigingen en slechts in uiterste noodzaak
in lastenverzwaring". Ermelo behoort tot de goedkoopste gemeenten van Nederland. In het Coelorapport 2016
stonden wij op een 47e plaats (nummer 1 is de goedkoopste gemeente).

In de Kadernota 2017 hebben wij onze voornemens met betrekking tot de lastendruk over 2017 in Ermelo aan de
raad voorgelegd. De raad is daarmee akkoord gegaan. De besluiten van de raad zijn in deze programmabegroting
verwerkt.

De tarieven 2017 OZB en hondenbelasting zullen met een percentage van 1,7 verhoogd worden.
Voor de rioolheffing geldt dat de tarieven worden bepaald op basis van het ZAP (inclusief inflatiepercentage), zijnde
volledig kostendekkend inclusief de btw en de voorziening Egalisatie riolering.
De afvalstoffenheffing blijft volledig kostendekkend, rekening houdende met de btw en de voorziening
Afvalstoffenheffing.
De toeristenbelasting en forensenbelasting worden in 2017 niet verhoogd. Momenteel loopt een onderzoek naar
deze beide belastingen. In de volgende Kadernota 2018 zullen wij voorstellen met betrekking tot de tarieven 2018
van deze beide belastingen opnemen.
De precariobelasting wordt in 2017 niet verhoogd.
Op basis van bovenstaande zal de lastendruk in 2017 slechts beperkt toenemen. Samen met uw raad achten
wij deze stijging verantwoord, gelet op het kwaliteitsniveau van de openbare voorzieningen. Op basis van deze
besluiten zal Ermelo naar verwachting in 2017 nog steeds tot de 100 goedkoopste gemeenten van Nederland blijven
behoren.

Een nadere toelichting vindt u in hoofdstuk 2.2.1. Paragraaf Lokale heffingen (vanaf bladzijde 89).
 

Reservepositie
De reservepositie bestaat uit het totaal van alle reserves en voorzieningen. Ermelo kent een ruime reservepositie.
Dit bestaat uit:

 

 

In de afgelopen jaren is herhaaldelijk besloten om, naast de al liggende claims, de reserves deels in te zetten in het
kader van de ombuigings- en bezuinigingstrajecten. Dit betekent dat de reservepositie in de komende jaren verder
zal afnemen. Hier staan dan nieuwe voorzieningen in Ermelo tegenover.

Op 28 februari 2013 heeft de raad de Nota reserves en voorzieningen gemeente Ermelo vastgesteld. Daarmee is
een herstructurering van de reserves en voorzieningen gerealiseerd, is het beleid van Ermelo inzake de reserves en
voorzieningen opnieuw vastgelegd en is duidelijkheid verkregen omtrent de vrije besteedbaarheid van de reserves
en voorzieningen.

BBV- vernieuwing 2017
Vanaf het begrotingsjaar 2017 is de BBV herzien. Daarmee is ook wettelijk geregeld dat gemeenten niet langer
investeringen ineens mogen afschrijven. In Ermelo was het afschrijven ineens van investeringen gebruikelijk. De
afschrijving ineens werd dan gedekt uit de diverse reserves. Door de nieuwe wetgeving moeten alle investeringen
weer gewoon afgeschreven worden. Deze jaarlijkse afschrijving wordt vervolgens gedekt uit de reserves. Hiervoor
zijn nieuwe beklemde bestemmingsreserves in het leven geroepen. In de 5e bestuursrapportage 2016 (september)
is de raad hiermee akkoord gegaan. Dit leidt tot verschuivingen binnen onze reservepostitie.
In alinea 1.2 BBV-vernieuwing 2017 kunt u nadere informatie over de gevolgen van de BBV-vernieuwing raadplegen.

 

De algemene reserves zijn:

 

 

De beklemde bestemmingsreserves zijn:

 

 

Beklemde bestemmingsreserves zijn zogenaamde dekkingsreserves. Zij dienen als dekking van de jaarlijkse
afschrijvingen van een investering. Het is niet mogelijk om de bestemming van deze reserves te wijzigen
zonder dat daarmee de begroting nadelig wordt beïnvloed. De provincie Gelderland eist dat deze reserves
specifiek worden benoemd in de begroting.
 

De overige bestemmingsreserves zijn:

 

 

 

Voor de overige bestemmingsreserves geldt dat de raad de bestemming kan wijzigen en daarmee de beschikbare
gelden weer vrij besteedbaar kan maken. In totaal is € 10,8 mln. (€ 3,6 mln. + € 7,2 mln.) vrij besteedbaar.

Naast algemene reserves en (beklemde) bestemmingsreserves heeft Ermelo 29 voorzieningen. Dit betreft
voornamelijk voorzieningen in het kader van de meerjarenonderhoudsplannen gebouwen, ed. Daarnaast zijn dit
voorzieningen voor dubieuze debiteuren, pensioenverplichtingen wethouders, afvalstoffen, begraafplaats, complex
De Verbinding, ZAP, boscompensatie en groot onderhoud wegen en verlichting.

Met de vaststelling van deze Programmabegroting 2017-2020 autoriseert de raad alle beschikkingen over en
toevoegingen aan de reserves en voorzieningen.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 3.1.5. (bladzijde 156 t/m 159) en hoofdstuk 3.1.6.5.
(bladzijde 163 t/m 166).

 

Risico's
In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing vindt u een opsomming van alle risico's. In totaliteit
bedraagt het bedrag aan risico's € 11,0 mln. Het ratio weerstandsvermogen komt over 2017 uit op 15,76. Dat
is nog altijd ruim boven de norm van 2 (ruim voldoende). Inmiddels is gestart met de actualisatie van de Nota
Weerstandsvermogen en Risicomanagement. Daarbij zal ook een herijking plaatsvinden van de factornorm 2 inzake
het benodigde bedrag voor de zekerheidsstelling binnen de Algemene reserve (weerstandscapaciteit). De komende
jaren zal deze ratio als gevolg van besteden van de reserves gaan dalen. De grootste risico's komen nog altijd uit de
onzekerheid over de rijksontwikkelingen, met name het Gemeentefonds en de transities Sociaal Domein. Tegenover
deze risico's staat de Algemene reserve (weerstandscapaciteit) ter grootte van € 4,7 mln. In deze reserve zit ook een
eerste buffer voor de transities voor de jaren 2015 en 2016.

 

In de paragraaf Weerstandsvermogen zijn ook opgenomen de wettelijk voorgeschreven algemene financiële
kengetallen, zoals de netto schuldquote, solvabiliteitsratio, structurele exploitatieruimte, belastingcapaciteit en
grondexploitatie. Op basis van de Programmabegroting 2017-2020 scoort Ermelo voor alle kengetallen categorie A.
Dat is de beste categorie. Het bevestigt het beeld dat Ermelo een financieel gezonde gemeente is.

 

U vindt de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing in hoofdstuk 2.2.2. (vanaf bladzijde 98).

 

Provinciaal toezicht
De provincie Gelderland voert, op basis van de Gemeentewet, het financiële toezicht uit op de Gelderse gemeenten.
Aan de hand van de jaarstukken en de programmabegroting wordt de toezichtsvorm bepaald. De provincie
Gelderland is de laatste jaren strenger geworden en zendt regelmatig brieven over de voorwaarden om onder
repressief toezicht (= toezicht achteraf) te vallen. De gemeente Ermelo valt sinds jaar en dag onder repressief
toezicht en staat bekend als een gemeente die haar financiële zaken goed op orde heeft. Dat is echter geen
vanzelfsprekendheid. Wij moeten daar aan blijven werken.
In maart 2016 is van de provincie Gelderland de Begrotingsbrief 2017 ontvangen met informatie over het financiële
toezicht in het kader van de Programmabegroting 2017-2020 van de Gelderse gemeenten. De provincie verzoekt
ons hiermee rekening te houden bij het opstellen van de Programmabegroting 2017-2020. In deze brief worden de
voorwaarden genoemd om in 2017 onder het repressieve toezicht te vallen. Deze brief heeft voor de raad ter inzage
gelegen bij de Kadernota 2017.

 

Wij gaan er van uit dat Ermelo ook met deze Programmabegroting 2017-2020 aan alle provinciale voorwaarden
voldoet en in 2017 onder het repressieve toezicht blijft vallen.

 

In hoofdstuk 3.1.2.4. (bladzijde 145) vindt u nadere informatie over het provinciale toezicht.
 

Ombuigings- en bezuinigingstrajecten
Ermelo heeft in de afgelopen jaren meerdere ombuigings- en bezuinigingstrajecten doorlopen.
Op verzoek van de provincie hebben wij in hoofdstuk 3.1.2.3. (bladzijde 144) en in hoofdstuk 3.1.3. (vanaf
bladzijde 148) een overzicht opgenomen. Het betreft de volgende trajecten:

 

 

Daarnaast is nog in gang gezet het Ombuigingstraject 2015/2016 "Op de plank" ter grootte van € 1 mln. Al eerder
was hieruit een bedrag van € 584.000,00 in de begroting opgenomen en gerealiseerd. In deze Programmabegroting
2017-2020 zijn de overige onderwerpen op geld gezet en opgenomen als taakstelling. Het gaat dan om
€ 416.000,00 met ingang van het begrotingsjaar 2018. Dit moet nog wel gerealiseerd worden. Het betreft de
volgende onderwerpen:

 

• Welzijn, Cultuur en Maatschappelijke instellingen;
• Subsidiebeleid;
• leerlingenvervoer / basismobiliteit;
• Gemeentelijke (niet-maatschappelijke) vastgoed.

Hiermee liggen er geen ombuigingsmogelijkheden meer "op de plank".

 

Indien deze vijf trajecten worden samengevoegd, dan hebben wij inmiddels een structureel bedrag ter grootte van
€ 9,6 mln bezuinigd. Uitgaande van een jaaromzet in 2017 ter grootte van € 73 mln. hebben wij dan ongeveer
13,2% bezuinigd.

 

Daarnaast heeft Ermelo taakstellingen opgenomen inzake het Sociaal Domein en huishoudelijke hulp. Dit betreft
de kortingen door het Rijk, gebaseerd op de meicirculaire 2016. Ermelo hanteert de lijn dat de uitvoering moet
plaatsvinden binnen de beschikbare rijksgelden.
De totale nog te realiseren taakstelling op dit onderdeel binnen onze begroting bedraagt € 2,6 mln.

 

Conclusies
De Programmabegroting 2017-2020 is inhoudelijk en budgettair gereed. De Programmabegroting 2017-2020 sluit
budgettair neutraal. Eerst in het doorkijkjaar 2021 is er weer een klein tekort.

 

Uit deze uitkomst kunnen wij de volgende conclusies trekken:

• Onder de programma's zijn de speerpunten opgenomen. Per speerpunt is aangegeven wat onze doelstellingen zijn en wat wij daar inhoudelijk voor gaan doen in de komende jaren. Hiermee wordt het beleid voor de komende jaren verder geconcretiseerd.
• De begroting bevat de uitvoeringsopdracht van de raad aan ons college.
• De Programmabegroting 2017-2020 is op basis van bestaand beleid opgebouwd.
• De Programmabegroting 2017-2020 is opgebouwd op basis van de vernieuwde BBV. Dit heeft tot vele budgettaire verschuivingen in de cijfers geleid en tot aanpassing van het begrotingsboekwerk.
• De Begrotingsjaren 2017 tot en met 2019 zijn, door middel van de reserve Programmabegroting 2016-2019, structureel en reëel sluitend.
• Het begrotingsjaar 2020 sluit met een bescheiden voordeel ter grootte van € 16.000,00.
• Deze budgettaire uitkomst ligt in de lijn der verwachtingen, zoals verwoord in de Kadernota 2017. Is zelfs nog positiever dan in de Kadernota 2017 werd geschetst.
• Hiermee is de wens van de raad én ons college om weer te komen tot een sluitende meerjarenbegroting gerealiseerd. Aandacht hiervoor blijft echter ook de komende jaren een noodzaak.
• Eerst het doorkijkjaar 2021 sluit met een budgettair nadeel ter grootte van € 327.000,00.
• Wij verwachten ook in 2017 onder het repressieve provinciale toezicht te blijven vallen. Dit is de meest positieve vorm van toezicht.
• Wij blijven ook de komende jaren enorm investeren in het voorzieningenniveau van onze gemeente. Hierdoor voldoen wij dan ook in 2017 niet aan de EMU-norm. Wij accepteren dat.
• Het investeringsplan (bestaand beleid) over de periode 2016 tot en met 2026 bevat € 47,0 mln aan bruto-investeringen en € 43,6 mln aan netto-investeringen (€ 3,4 mln aan directe inkomsten). Ook hieruit blijkt het hoge ambitieniveau van onze gemeente.
• Wij hebben een stevige reservepositie, die ook in de komende jaren deels wordt ingezet voor de realisatie van diverse voorzieningen. Aan vrij te besteden reserves blijft een bedrag van € 10,8 mln. beschikbaar.
• De lastendruk (OZB, hondenbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing) blijft naar verwachting in 2017 tot de laagste van de Nederlandse gemeenten behoren. In de Begroting 2017 zit slechts een bescheiden lastendrukverhoging.
• Al met al stellen wij dat het ons is gelukt een financieel evenwichtige begroting op te stellen

 

Echter:

 

• Ermelo is qua inkomsten in belangrijke mate afhankelijk van het Rijk en daar zit nog een risico in.
• In de begroting zit nog een aantal taakstellingen uit eerdere eigen ombuigings- en bezuinigingstrajecten ter grootte van € 292.000,00 structureel. Al hoewel er hard aan wordt gewerkt, moeten deze taakstellingen uiteindelijk nog wel gerealiseerd worden. Niet realiseren leidt tot een structureel nadeel in de begroting.
• In de begroting zitten nog te realiseren taakstellingen als gevolg van rijksbeleid (Sociaal Domein en Huishoudelijke hulp) ter grootte van € 2.619.000,00 structureel. Niet realiseren leidt tot een structureel nadeel in de begroting. De drie transities zijn budgettair neutraal in de begroting verwerkt. In de Algemene reserve (weerstandscapaciteit) is weliswaar een buffer voor de jaren 2015 en 2016 opgenomen, maar uiteindelijk moet de uitvoering ook budgettair neutraal gerealiseerd worden. De cijfers en de taakstellingen zijn gebaseerd op de meicirculaire 2016.
• In de begroting zit een viertal nieuwe taakstellingen ter grootte van € 416.000,00, voortkomende uit het Ombuigingstraject 2015/2016 "Op de plank". Niet realiseren van deze taakstellingen leidt tot een structureel nadeel in de begroting.
• De begroting is gebaseerd op bestaand beleid. Dit betekent dat geen rekening is gehouden met mogelijke nieuwe investerings- en budgetverwachtingen, zoals bijvoorbeeld de extra kredieten voor nieuwbouw sportcentrum Calluna en het Huis van Bestuur en Cultuur.
• Het Kabinet werkt aan de verruiming van het gemeentelijk belastinggebied. Macro gezien dient dit budgettair neutraal te verlopen. Of dit voor de individuele gemeenten ook budgettair neutraal verloopt, zal nog moeten blijken. Overigens is de algemene verwachting dat dit onderwerp over de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 heen getild wordt. Onderdeel hiervan is het wegvallen van de precariobelasting over tien jaar. Voor Ermelo een structurele opbrengst ter grootte van € 1,3 mln. Onduidelijk is nog of dit volledig wordt gecompenseerd in de verruiming van het gemeentelijk belasting gebied.

 

Derhalve stellen wij voor de Programmabegroting 2017-2020 vast te stellen door:

• Akkoord te gaan met de beleidsmatige inhoud van deze Programmabegroting 2017-2020;
• Akkoord te gaan met de budgettaire uitkomst van deze Programmabegroting 2017-2020;
• De budgettaire uitkomst van de Programmabegroting 2017-2020 vast te stellen.

 

Kortom, wij zijn tevreden over de budgettaire uitkomst van deze Programmabegroting 2017-2020. Het is echter een
momentopname.
Toch stellen wij dat op basis van deze Programmabegroting 2017-2020 de gemeente Ermelo een financieel gezonde
gemeente is. Dat is echter geen vanzelfsprekendheid.
Wij zullen in 2017 graag de uitvoering van deze begroting ter hand nemen.
 

Begrotingsboekwerk 2017-2020
U krijgt thans aangeboden het boekwerk Programmabegroting 2017-2020.

 

Het begrotingsboekwerk ligt ter inzage en is beschikbaar op internet (www.ermelo.nl).
In gedrukte vorm wordt het boekwerk slechts beperkt verspreid. Voor de raad betekent dit dat uitsluitend de
fractievoorzitters het boekwerk Programmabegroting 2017-2020 in gedrukte vorm hebben ontvangen. Wel hebben
alle raadsleden en fractievertegenwoordigers het boekwerk ontvangen op de Ipad. In gedrukte vorm zijn de
boekwerken op aanvraag verkrijgbaar bij de heer B. van Beek van het team Financiën van de afdeling Bedrijfsvoering
(tel. 0341 56 72 71 / mail: b.vanbeek@ermelo.nl).

 

Ten slotte
Wij stellen deze Programmabegroting 2017-2020 in handen van de agendacommissie van de raad en stellen voor
om de behandeling door de raad te laten plaatsvinden op 27 oktober 2016 (commissie bestuur en middelen) en op
10 november 2016 besluitvormend (raad).

De uitvoering van de door uw raad vastgestelde begroting nemen wij gaarne ter hand, in vertrouwen dat op uw en
ons werk Gods zegen rust.

 

 

Het college van burgemeester en wethouders van Ermelo,